Cá rồng: Kim Long Quá Bối

(Scleropages Macrocephalus) 

Kim Long Quá Bối (Crossback Golden) còn được gọi là "Malaysia Golden" hay "Malayan Bonytongue", đây là một trong hai giống cá rồng đẹp và mắc tiền nhất trên thị trường cá cảnh Kích thước: Lớn hơn 90cm ngoài thiên nhiên

Phân bố: phân bố ở bang Pahang và hồ Bukit Merah, bang Perak, Malaysia

Yêu cầu nước: Mềm, độ acid vừa phải

Nhiệt độ: 24-32 độ C 

Kim Long Quá Bối (Crossback Golden) còn được gọi là "Malaysia Golden" hay"Malayan  Bonytongue", đây là một trong hai giống cá rồng đẹp và mắc tiền nhất trên thị trường cá cảnh (loài kia là huyết long) thực tế đây là giống loại cá rồng Châu Á đắt tiền nhất. Mặc dầu huyết long rất khó khăn để ép giống thành công, nếu không nói là khó nhất trong các loại cá rồng, nhưng khi so sánh về giá cả cũng phải xin chào thua quá bối Giống. Loại này chỉ được ép giống và nuôi tại các trại cá rồng tại Malaysia và Singapore.

Vì thế, số lượng của chúng trong các trại cá cũng không được nhiều. Giống quá bối quá nổi tiếng vì một đặc điểm là sự uy nghi, đặc thù chỉ có quá bối mới có được là khi trưởng thành, toàn thân cuả quá bối sẽ là màu vàng ròng 24K, tượng trưng cho sự quý phái của các bậc đế vương. Giống loại quá bối này thường được gọi là vàng ròng 24K (24K gold). 

Thật không may, đợt nghiên cứu của nhà khoa học Pouyaud và đồng sự vào năm 2003 đã bỏ qua giống cá này với lý do không có đủ mẫu vật để nghiên cứu. Vì vậy, giống này hiện vẫn được xếp chung với thanh long dưới tên khoa học Scleropages formosus, tuy nhiên, căn cứ vào các đặc điểm bề ngoài, chúng rất tương đồng với loài kim long hồng vĩ, điều này giúp suy đoán rằng cả hai có quan hệ họ hàng gần với nhau. Kim Long Quá Bối phân bố ở bang Pahang và hồ Bukit Merah, bang Perak, Malaysia (có tài liệu còn liệt kê thêm các bang Johor và Trengganu). Chúng có đầu to và thân tương đối ngắn so với các giống cá rồng châu Á khác. So với kim long hồng vĩ, Kim Long Quá Bối có màu vàng sáng hơn và luôn phát triển lên đến hàng vảy thứ năm. Nhìn chung, một con Kim Long Quá Bối chất lượng phải có màu sắc trên vảy, nắp mang và vùng xung quanh mắt sáng và đều, màu sắcphát triển lên tới lưng, đặc biệt là vùng gần vây lưng khi cá còn rất nhỏ (dưới 15 cm). 

Bản đồ phân bố Kim Long Quá Bối Địa bàn phân bố tự nhiên của Kim Long Quá Bối gồm bang Pahang và hồ Bukit Merah,  bang Perak. Địa bàn phân bố tự nhiên của thanh long Nami ở hồ Muda, bang Kedah, Malaysia. 

Bản đồ phân bố cá rông Kim Long Quá Bối 

Để so sánh, bà con họ gần nhất với quá bối là Kim Long Hồng Vỹ, chỉ có thể có viền vàng lên đến vẩy hàng thứ 4. Vẩy hàng thứ 5 và 6 của Kim Long Hồng Vỹ sẽ có màu đen đặc thù cho giống loại này. Đồng thời độ vàng kim óng ả của Kim Long Hồng Vỹ không thể nào so sánh được với màu vàng của quá bối. Nếu màu vàng của quá bối là màu của vàng ròng 24 K, thì màu vàng của Kim Long Hồng Vỹ là màu vàng của 12K. Phần vây lưng, vây hậu môn và vây đuôi của quá bối và Kim Long Hồng Vỹ sẽ nhìn tương tự như nhau, với màu xanh đậm hay đen cho vây lưng và 1/3 phần trên của vây đuôi. Các vây còn lại sẽ có màu đỏ cam. 

Trong môi trường sống ngoài thiên nhiên như sông ngòi, ao hồ, những điểm về màu sắc vừa nêu trên của quá bối sẽ có thay đổi đôi chút. Vì phải sinh sống dưới ánh nắng mặt trời gần 12 tiếng mổi ngày, 365 ngày một năm, một số quá bối sẽ có sống lưng đen như Kim Long Hồng Vỹ, tuy nhiên khi được mang vào nuôi dưỡng trong môi trường bể kiếng với phông nền với các màu sắc đậm, màu vàng ánh kim của vẩy hàng thứ 5th và 6th sẽ trở lại trong khoảng 2 - 4 tháng. Vì thế, các nhân viên trại cá rồng với ý định sẽ mang cá đi dự thi, triển lảm, hay chụp ảnh quảng cáo thương hiệu, sẽ thuyên chuyển những con  quá bối đã được chọn vào trong môi trường bể kiếng trong vài tháng trước ngày trọn g đại để chuẩn bị. 

Kim Long Quá Bối được chia thành nhiều loại bao gồm "blue-based", "purple-based", "green-base", "gold-based" và "silver-base" tuỳ thuộc vào màu sắc ở tâm vảy. Các loại "Blue-based" và "purple-based" là như nhau vì màu xanh hay tím là tuỳ vào góc nhìn, khicòn nhỏ loại cá này thường sậm màu. Những con có màu xanh đậm và sáng lan rộng trên vảy và nắp mang lớn lên sẽ rất đẹp. Với loại này, màu xanh ở tâm vảy thường lan rộng làm màu vàng trên viền vảy hẹp lại (thin-frame). Loại "gold-based" khi còn nhỏ thường có màu vàng nhạt, màu sắc của chúng phát triển lên lưng sớm hơn so với những loại khác. Loại này trông rất hấp dẫn bởi vì khi trưởng thành toàn thân vàng óng giống như thỏi vàng 24K di động! Với loại này, màu vàng đậm ở tâm vảy thường co lại làm màu vàng trên viền vảy rộng (thick-frame). 

Hầu hết, quá bối khi còn non sẽ nhìn như có nhiều màu ánh tím, nhưng ánh màu này có thể sẽ thay đổi khi chúng lớn. Vì thế, kể cả các nhân viên trại cá hay người sành điệucũng chỉ có thể đoán  được tương lai về màu sắc của quá bối với khoảng 70 - 80% độ chính xác khi chúng trưởng thành là màu gì. Những phỏng đoán về màu sắc của quá bối sẽ chính xác hơn khi cá đạt được kích thước từ 25cm trở lên. Ngoài màu nền chủ yếu của vẩy là màu nền tím, một số ít quá bối sẽ có màu nền màu xanh nước biển, vàng hay xanh lá cây. Một con quá bối có kích thước 20 cm, với thành viền mỏng vẩn có thể biến dạng

thay đổi thành thành viền dầy khi đạt được kích thước khoảng 30 - 40cm. Vì thế khi chọn mua cá rồng quá bối, ta nên lựa chọn cho thật cẩn thận và hãy yêu quý chúng không cân biết màu sắc sau này của quá bối lúc trưởng thành sẽ là màu gì.  

Trong các màu nên của quá bối, màu nền vàng thường rất hiếm, và khi hoàn toàn trưởng thành, quá bối nền vàng sẽ trở nên một thỏi vàng ròng 24K biết bơi, và chúng rất có khả năng làm choáng ngạt người xem. Mặc dầu không tuyệt đối chính xác 100%,  có vài đặc điểm mà quá bối nền vàng cần phải có khi còn non, mà người chơi có thể xem xét.

Những đặc điểm đó như sau: 

Tất cả vây của quá bối nền vàng cũng như vẩy cá trên cơ thể cũng sẽ có màu nhạt hơn  Khi nhìn quá bối nền vàng lúc còn non từ xa, chúng sẽ nhìn có vẻ vàng hơn là xanh/tím. Viền xoang bao bọc đồng tử (tròng đen) của quá bối nền vàng thường sẽ phải là màu vàng. Vì thế, nếu viền xoang mắt bao bọc tròng đen của quá bối nếu có màu đỏ, thì không thể nào là quá bối nền vàng được. 

Thực tế, đôi khi rất khó phân biệt Kim Long Quá Bối thuộc loại nào kể trên vì ngày nay người ta lai chéo (cross breed) các loại với nhau. Việc lai chéo cũng giúp tạo ra những loại Kim Long Quá Bối đặc biệt như "platinum" và "royal blue". Những loại mới này rất đẹp nên giá cũng rất cao và thường được bán qua các thị trường cao cấp như Nhật Bản và Đài Loan. 

Những con quá bối với màu xanh dương-xanh lá cây trên cơ thể và chúng thường được gọi là "Emerald Blue" (tạm dịch là hoàng thạch xanh) hay vẩy có màu tím đậm còn được gọi mà "Bukit Merah Blue". 

Nhìn chung, Kim Long Quá Bối là một trong những giống cá rồng đắt nhất bởi vì chúng hiếm và sinh sản ít hơn so với những giống cá rồng khác. Để tham khảo, chúng tôi xin liệt kê bảng xếp hạng Kim Long Quá Bối của William Goh (http://dragonfish.com)  

Hạng thường: loại "gold-based", "blue-based" nhạt màu và các loại nền khác. Màu phát triển lên 50% hàng vảy thứ 5. Màu sắc nhạt hơn so với loại A và AA. Hạng A: loại "emerald blue-based" tức nền xanh ngọc, loại "blue-based" xuất xứ từ hồ Bukit Merah và "gold-based". Màu phát triển lên 50% hàng vảy thứ 5. Cá dưới 8 tháng tuổi và kích thước dưới 20 cm. Điểm quan trọng nhất đó là đầu cá phải có dạng "spoon head" và môi không bị trề. 

Hạng AA: loại "emerald blue-based" tức nền xanh ngọc và loại "blue-based" xuất xứ từ hồ Bukit Merah. Màu phát triển lên toàn bộ hàng vảy thứ 5 và một ít "châu" xuất hiện ở gốc vây lưng. Cá dưới 8 tháng tuổi và kích thước dưới 20 cm. Điểm quan trọng nhất đó là đầu cá phải có dạng "spoon head" và môi không bị trề. 

Hạng AAA: loại cá rất hiếm. Màu phải phát triển lên đến hàng vảy thứ 6 trên lưng và một ít"châu" xuất hiện ở gốc vây lưng. Cá dưới 8 tháng tuổi và kích thước dưới 20 cm. Điểm quan trọng nhất đó là đầu cá phải có dạng "spoon head" và miệng đều một cách hoàn hảo. 

Hạng AAA+: loại cá cực hiếm gồm "gold head", "full gold" và "platium". Màu phải phát triển lên đến hàng vảy thứ 6 trên lưng và một ít "châu" xuất hiện ở gốc vây lưng. Cá dưới 8 tháng tuổi và kích thước dưới 20 cm. Loại "gold head" có những vệt màu vàng trên đầu, loại "full gold" toàn thân màu vàng còn loại "platinum" toàn thân ánh bạc. Giá đặc biệt cao. 

Những thắc mắc về Kim Long Quá Bối

Một thắc mắc thông thường được hỏi là "Quá bối ngoài hoang dã có đẹp hơn quá bối được nuôi trong môi trường nhân tạo?" 

Câu trả lời thường sẽ là "không". Lý do - người chơi cá rồng vì bất cứ một lý do gì có thể thả con cá quá bối không được hoàn hảo của họ về với thiên nhiên. Trong hoang dã những con quá bối không được đẹp này có thể sẽ bắt cặp với huyết long, Kim Long Hồng Vỹ, thanh long và tạo nên những con quá bối lai tạo không được đẹp cho lắm với những màu sắc yếu kém, không giống cả bố lẩn mẹ. Chỉ có cá quá bôi bán ra từ trại cá có tiếng đã được chọ lựa kỷ càng trước khi được cho ép giống là nên đáng được người thưởng ngoạn lựa chọn và thu mua. 

Môt câu hỏi khác "Làm sao tôi có thể biết sự khác biệt giữa quá bối hoang dã và quá bối có nguồn gốc từ trại cá?" 

Cá quá bối hoang dã sẽ có phần đầu tròn hơn. Cặp râu của quá bối nơi hoang dã sẽ dài hơn vì chúng được xử dụng nhiều trong chức năng săn mồi. Màu sắc của quá bối hoang dã sẽ rất nhạt nhòa không ấn tượng vì phải sinh sống dưới ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên nếu được nuôi dưỡng trong môi trường bể kiếng, thì chỉ trong vài tháng, tiềm năng màu sắc của quá bối sẽ thay đổi như đã đề cập. 

Cuối cùng "Làm sao tôi có thể lựa quá bối với phẩm chất cao?" 

Đầu tiên bạn phải xác quyết đay là con quá bối chứ không phải là Kim Long Hồng Vỹ. Khi ở kích thước từ 15 - 20 cm, các hạt trai li ti giáp cận với vây lưng phải có. Đặc điểm này vô cùng quan trọng khi lựa chọn và mua quá bối, vì đây là nơi mà hàng vẩy thứ 6th sẽ xuất hiện đầu tiên. Nếu cá đã được 20 - 25 cm, mà chưa có đặc điểm này, thì bạn nên nghi ngờ ngay lập tức! Kế tiếp là vẩy của quá bối phải rực sáng và có đặc tính phản xạ ánh kim khi so sanh với Kim Long Hồng Vỹ. 

Về giá cả, quá bối phải đắt hơn Kim Long Hồng Vỹ từ 4 - 5X cho một con quá bối với phẩm chất trung bình. Vì thế nếu bạn thấy một con quá bối mà giá được bán ra quá hời thì hãy nên cẩn thận. Xin lưu ý là quá bối platinum sẽ đăt gần gấp đôi giá con quá bối trung bình. Câu "tiền nào của nấy" rất đúng trong trường hợp này. Cá quá bối có những đặc điểm càng hiếm thì càng có nhiều người ưa chuộng và giá sẽ càng cao. 

Một khi bạn đã biết chắc chắn 100% đây là quá bối thì hãy xem xét thêm các điểm sau đây: 

 Vóc dáng của cá rồng kim long quá bối phải thon dài và bản rộng, cân bằng và vây thật to. 

 Vây đuôi, vây lưng và vây hậu môn phải thật to và bung xòe. Tất cả những đường chỉ đen trên 3 vây này phải đậm nét và rõ ràng.  

 Các hàng vẩy trên cơ thể cá phải rực sáng, và có đặc tính phản xạ. Càng sáng càng tốt. 

 3 lằn chỉ vàng phía trên đôi mắt phải là màu vàng đậm.

Nếu bạn đang dự tính mua cá quá bối với kích thước từ 20 cm trở lên, hàm dưới của nên  có lằn chỉ vàng chạy dọc theo viền của hàm dưới. Đặc điểm này hiếm, nhưng nếu có được thì đây là một trong những dấu chỉ của một con quá bối đầy tiềm năng.